Utrecht - Mariaplaats - Mariakerk - zuidelijke portaalvoorhal0000.0011

 

 Literatuur

 

- Peet, C.J. van der, Bouwhistorische documentatie en waardebepaling Pandhof van St. Marie Utrecht. Z.pl. ['s-Gravenhage](Ministerie VROM, Rijksgebouwendienst, Bureau Rijksbouwmeester, Adviesgroep Monumenten in Rijksbezit), 1984. [139 blz. ISBN -]. Hierin o.a. "Ontstaans- en gebruiksgeschiedenis. De middeleeuwen": blz. 6 ("Hoe de aansluiting op het transept in de vroegste opzet is geweest, is niet geheel duidelijk. Tegen de transeptwand stond een - waarschijnlijk overwelfd - voorportaal, waarvan de westelijke wand, ten behoeve van de aansluiting op de pandhofgang, asymmetrisch naar het westen afweek. Tussen dit portaal en de gang bevond zich nog een ruimte, die naar het terrein ten oosten van de kerk was geopend. Waarschijnlijk was dit een van de belangrijkste ingangen van de kerk: hij lag in het verlengde van de Zadelstraat, die naar het centrum van het kerkenkruis - het kathedrale complex - leidt.",
afbnr 8 (bijschrift afb.8: "poging tot reconstructie van het kerkcomplex van de St. Marie te Utrecht na de tweede bouwfase, ca. 1135-1150". Te zien zijn de kerk met aanzet voor een atrium, het zuidportaal, de kloostergang, een aansluitend gebouw ten westen ervan, een aansluitend gebouw ten oosten ervan en een aansluitend gebouw tegen het oostelijke deel van de zuidarm.)

- Haverkate, H.M. & C.J. van der Peet, Een kerk van papier: de geschiedenis van de voormalige Mariakerk te Utrecht. Deel in de serie 'Clavis Kleine Kunsthistorische Monografieën', nr 2. Zutphen (Walburg), 1985cop. [95 blz. ISBN 90.6011.429.9]. Hierin "Paradijs": blz. 23 (plattegrond van de 1e opzet; halve omvang getekend, maar onbenoemd het 'paradijs'), 35 (plattegrond van de 2e bouwfase; halve omvang getekend met de aanduiding 'paradijs'), 63 (het paradijs, gezien vanaf de Domtoren), 71-72 ("Het 'paradijs'." Oorspronkelijk was de opzet van de voorhal gelijk aan die van de noordelijke voorhal. In de 12e, 13e of vroege 14e eeuw werd de hal uitgebreid naar het zuiden met 2 'compartimenten'. "Aan de zuidoostkant van het 'paradijs' kwam een zware afsluitbare poort, terwijl als toegang tot de oostarm van de pandgang een klein deurtje in de zuidgevel werd aangebracht. In de late veertiende eeuw werd aan deze opzet een overwelfde eerste verdieping toegevoegd die, om het gewelf op de begane grond niet te verstoren, bereikbaar gemaakt werd via een gotische galerij in het transept. Op deze verdieping werden een deel van de kostbare kapittelbibliotheek en de schatkamer gevestigd." Deze ruimte werd later, foutief ook wel 'kapittelhuis' genoemd. De portaalvoorhal werd in 1813-1816 gesloopt.)

- Jaski, Bart, "Boeken zoeken in de Mariakerk". In: Oud-Utrecht (tijdschrift voor geschiedenis van stad en provincie Utrecht) [ISSN 1380.7137], [jrg 93], 06-2020, blz. 4-7
("Uit de bronnen blijkt dat de Mariakerk een aanzienlijke bibliotheek had. In de 17e eeuw bevond die zich boven de ingang aan de oostkant van het kerkcomplex' (Opmerking: dit is niet de oostelijke ingang van de kerk, maar de verdieping van de zuidelijke portaalvoorhal. - jp 06-2020).
De collectie was publiekelijk toegankelijk en de mooiste handschriften waren toeristische attracties.)